Ψηφιακοί Νομάδες: Όλο και περισσότερες χώρες προσαρμόζουν τις νομοθεσίες τους

Η πανδημία έχει μεταμορφώσει τον κόσμο της εργασίας, ενώ όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι μετακινούνται από τη χώρα τους προς διάφορους προορισμούς και συνεχίζουν να εργάζονται εξ αποστάσεως απολαμβάνοντας την ελευθερία που τους δίνει η δυνατότητα της απομακρυσμένης εργασίας. Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με έρευνα του Ομίλου Adecco, εντός του 2020, σε ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, ο αριθμός των θέσεων που ανακοινώθηκαν και που αφορούσαν σε μοντέλο τηλεργασίας αυξήθηκε κατά 150%.

Το παράδειγμα της Ελλάδας και άλλων χωρών

Ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών διαμορφώνουν τις πολιτικές τους, έτσι ώστε να προσελκύσουν αυτόν τον νέο τύπο εργαζόμενων, που ενώ εργάζονται για οργανισμούς με έδρα σε άλλη χώρα, επιλέγουν ως τόπο διαμονής μια άλλη. Παραδείγματος χάρη, η Εσθονία που είναι η πρώτη χώρα που επέτρεψε σε επιχειρήσεις με έδρα σε χώρα ΕΕ να εκδίδουν άδεια λειτουργίας ψηφιακής επιχείρησης, προσφέρει «ψηφιακή νομαδική βίζα» διάρκειας ενός έτους, που επιτρέπει σε εργαζόμενους τρίτων χωρών να εργάζονται από την Εσθονία. Με αυτό τον τρόπο, αν μια εταιρεία, πχ από τη Γαλλία, ανοίξει ψηφιακό «παράρτημα» στην Εσθονία, οι Γάλλοι εργαζόμενοί της μπορούν να εργάζονται με τηλεργασία στην Εσθονία απολαμβάνοντας έτσι το χαμηλό κόστος ζωής και άλλα προνόμια.

Η Ελλάδα είναι ένας ελκυστικός προορισμός για πολλούς λόγους. Το ήπιο κλίμα και το χαμηλό, σε σύγκριση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, κόστος ζωής είναι κάποια από τα πλεονεκτήματα που αξιολογούν οι ψηφιακοί νομάδες όταν επιλέγουν να εργαστούν σε άλλη χώρα. Η χώρα μας λοιπόν, σχεδιάζει επίσης να εφαρμόσει τη χρήση ψηφιακής βίζας που θα επιτρέπει στους εργαζόμενους τρίτων χωρών που απασχολούνται με καθεστώς τηλεργασίας να εργαστούν από τη χώρα μας.
Σχετική νομοθετική ρύθμιση προωθείται από το υπουργείο Εξωτερικών σε συνεργασία με το υπουργείο Μετανάστευσης. Η εν λόγω πρωτοβουλία ανοίγει τον δρόμο για την έκδοση ειδικών αδειών διαμονής για τους λεγόμενους "ψηφιακούς νομάδες”. Φυσικά, η βελτίωση των υποδομών θεωρείται προαπαιτούμενο για την προσέλκυση τους.

Μια άλλη χώρα, η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα στην Καραϊβική προσφέρει μια διετή Nomad Digital Residence βίζα (NDR) για εργαζόμενους σε καθεστώς τηλεργασίας, προσφέροντας επίσης τη δυνατότητα στις οικογένειές τους να τους ακολουθήσουν στον νέο τόπο διαμονής τους για το διάστημα αυτό. Στη Σιγκαπούρη, θεσμοθετήθηκε ένα νέο πρόγραμμα Tech.Pass βίζα, που έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να προσελκύσει ταλέντα από τον χώρο της τεχνολογίας, φιλοδοξώντας να κάνει τη Σιγκαπούρη έναν σημαντικό τεχνολογικό κόμβο. Η Φινλανδία, από την άλλη, προσφέρει ένα δωρεάν πακέτο μετεγκατάστασης 90 ημερών για να προσελκύσει περισσότερους επαγγελματίες τεχνολογίας από όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Μυλωνά, Cluster Head του Ομίλου Adecco σε Ελλάδα, Ρουμανία και Βουλγαρία, «Ο τρόπος με τον οποίο αναζητούμε και προσεγγίζουμε το ταλέντο αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς. Χώρες και εταιρείες σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να προσαρμοστούν γρήγορα για να μην μείνουν πίσω, διότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι θεωρούν αυτόν τον ευέλικτο τρόπο ζωής και εργασίας ως ιδανικό.»

Καθώς ο κόσμος της εργασίας αλλάζει, αρκετές χώρες έχουν ήδη ενσωματώσει στο νομοθετικό τους πλαίσιο την απομακρυσμένη εργασία με ρυθμίσεις τέτοιες που να επιτρέπουν στον εργαζόμενο την επιθυμητή ευελιξία, να του εξασφαλίζουν τα αναγκαία μέσα για να εργαστεί αποτελεσματικά εξ αποστάσεως, ενώ ταυτόχρονα του παρέχουν και την ασφάλεια που πρέπει. Η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Αυστρία είναι κάποια παραδείγματα χωρών που κινούνται προς την κατεύθυνση αυτή.

Οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν σύμφωνα με τον Όμιλο Adecco.

Παρά τα πολλά πλεονεκτήματα, οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας δημιουργούν επίσης προκλήσεις για εταιρείες, εργαζόμενους και κυβερνήσεις. Ακολουθούν ορισμένες από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες που υιοθετούν το νέο, ευέλικτο μοντέλο απομακρυσμένης εργασίας με υπαλλήλους που εργάζονται από άλλες χώρες:

• Αποτελεσματική διοίκηση: Η αποτελεσματική διαχείριση και διοίκηση απομακρυσμένων ομάδων απαιτεί διαφορετικές δεξιότητες από τη διαχείριση ομάδων που βρίσκονται στον χώρο της εταιρείας. Σε αυτές τις περιπτώσεις μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στην ενσυναίσθηση, την προσαρμοστικότητα και τη δημιουργικότητα. Ο επαναπροσδιορισμός και η αναβάθμιση δεξιοτήτων των απομακρυσμένων εργαζομένων αλλά και των προϊσταμένων τους απαιτεί μια διαφορετική και πιο ευέλικτη προσέγγιση. Η καθοδήγηση είναι ο καλύτερος τρόπος για τους ηγέτες να αποκτήσουν τις ηγετικές δεξιότητες που είναι τόσο απαραίτητες σήμερα.
• Ασφάλεια πληροφοριών: Ανεξάρτητα από το μέγεθος της εταιρείας, οι εργαζόμενοι σε τηλεργασία ενδέχεται να έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα μέσω εξωτερικού WiFi, καθιστώντας τις εταιρείες πιο ευάλωτες σε απειλές στον κυβερνοχώρο. Οι επιχειρήσεις πρέπει να επενδύσουν περισσότερο στην προστασία από κυβερνοεπιθέσεις και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και γνώσεων των εργαζομένων για ασφαλή χρήση του διαδικτύου.
• Φορολογία: H πολυπλοκότητα των φόρων και η νομιμότητα της εργασίας των εργαζομένων σε τρίτες χώρες είναι θέματα που απασχολούν τις εταιρείες που επιθυμούν να προσφέρουν την ευελιξία της εργασίας από άλλη χώρα στα ταλαντούχα στελέχη τους που το επιθυμούν. Στις ΗΠΑ συγκεκριμένα, η εργασία ακόμα και σε διαφορετική πολιτεία μπορεί να φέρει διαφορετικές φορολογικές υποχρεώσεις.
• Εταιρικός φόρος: Όταν ένας εργαζόμενος εργάζεται σε τρίτη χώρα, οι εταιρείες θα πρέπει να είναι ενημερωμένες για την εταιρική φορολογία στη χώρα διαμονής του εργαζομένου αλλά και για την εργατική νομοθεσία, ώστε να εξασφαλίζουν πως τηρείται η νομιμότητα της εργασίας και των διαδικασιών. Τυχόν λάθη μπορεί να επιφέρουν υπέρογκα πρόστιμα για τους εργοδότες.
• Έξοδα που σχετίζονται με την εργασία: Έξοδα, όπως για τον τεχνολογικό και υλικοτεχνικό εξοπλισμό ή και την πρόσβαση στο διαδίκτυο πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη όταν οι εργαζόμενοι επιλέγουν να εργαστούν σε άλλη χώρα. Ο Όμιλος Adecco ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να νομοθετούν με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύεται ο εργαζόμενος και να εξασφαλίζεται πως ο εργοδότης θα πρέπει να παρέχει το απαραίτητα για την εργασία στον εργαζόμενο που τηλεργάζεται.
• Άλλες δαπάνες: Διάφορα έξοδα, όπως οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης των εργαζόμενων με τηλεργασία και η ασφάλεια υγείας θα πρέπει επίσης να έχουν προβλεφθεί από τις κυβερνήσεις και από τις επιχειρήσεις. Ένα άτομο που δεν φορολογείται στο εξωτερικό μπορεί να εξακολουθεί να υπόκειται σε καταβολή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης εκεί, καθώς και στη χώρα διαμονής του.