Κρουαζιέρα: Κινέζοι και Ιόνιο οι μεγάλες προκλήσεις του κλάδου

Ευκαιρίες για τον κλάδο της κρουαζιέρας παρουσιάζονται λόγω της ραγδαίας αύξησης της ζήτησης για τέτοιου είδους ταξίδια. Μάλιστα η ανάπτυξη της ζήτησης για κρουαζιέρες στην Κίνα δημιουργεί προϋποθέσεις για την στήριξη του κλάδου στην Ελλάδα σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Ανδρέας Στυλιανόπουλος πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος στην εταιρία Navigator Travel μιλώντας σε ειδική εκδήλωση για τον τουρισμό που διοργανώθηκε στις Βρυξέλλες στο Ευρωκοινοβούλιο από το ΕΛΚ.
«Η κρουαζιέρα είναι μια πλήρως παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία που λειτουργεί σε όλες τις περιοχές της γής και αναπτύσσεται 20% ταχύτερα από τον γενικό τουρισμό. Ως τώρα έχει επιδείξει μεγάλη αντοχή στις οικονομικές και γεωπολιτικές αναταράξεις της περιόδου που διανύουμε. Είναι εντυπωσιακό ότι από το κραχ του 2008 μέχρι σήμερα αυξήθηκε κατά 48%, παρά την αργή ανάκαμψη που μεσολάβησε στις ώριμες αγορές της, δηλαδή αυτές της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης.
Όσον αφορά την οικονομία της ΕΕ, οι άμεσες δαπάνες επιβατών και εταιρειών ξεπερνούν τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ η συνολική επίπτωση της κρουαζιέρας κινείται σε επίπεδα άνω των 40 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέσα σε αυτόν τον εντυπωσιακό αριθμό συγκαταλέγονται όλα τα άμεσα και έμμεσα οφέλη της κρουαζιέρας, μαζί με τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες που την υποδέχονται.
Επίσης, υπολογίζεται ότι η κρουαζιέρα έχει δημιουργήσει περίπου 350 χιλιάδες Ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας με ένα σύνολο αποδοχών που ξεπερνά τα 11 δισεκατομμύρια σε αποδοχές» σημείωσε και συμπλήρωσε:
«Είναι τόσο ορμητική η επίθεση προσφοράς κλινών στην Κίνα που μπορεί να φέρει ένα νέο αναπτυξιακό κύμα στην Μεσόγειο, όταν η εκεί αγορά θα αρχίσει να ωριμάζει και να ζητά κρουαζιέρες στην Ευρώπη. Αυτό δεν θα αργήσει, γιατί η Κινεζική αγορά ήδη άρχισε να παράγει 700.000 επιβάτες ετησίως μέσα σε σχετικά ελάχιστο διάστημα και αν συγκριθεί με τα μεγέθη των ώριμων αγορών της Ευρώπης, είναι εμφανές ότι πλησιάζει γρήγορα. Για παράδειγμα, η Ιταλική αγορά που στηρίζει έναν εθνικό κλάδο κρουαζιέρας στην χώρα αυτή παράγει γύρω στους 800 χιλιάδες επιβάτες ετησίως. Χώρες όπως η Ελλάδα, που βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις των Κινέζων, πρέπει να το λάβουν αυτό πολύ σοβαρά υπ’ όψιν» ανέφερε ο κ. Στυλιανόπουλος.
«Προς το παρόν, η Μεσόγειος φαίνεται να μπήκε σε μια φάση συντήρησης κεκτημένων και θα χρειαστεί αγώνας για να εξισορρόπησει με το έντονο δέλεαρ των αγορών της Άπω Ανατολής που έχει αποσπάσει μεγάλο μέρος της προσοχής των κυρίαρχων ομίλων κρουαζιέρας.
Βέβαια, η πρόοδος της Κινεζικής αγοράς ως εργαλείου αποκατάστασης του χαμένου ρυθμού ανάπτυξης στην Μεσόγειο αφορά ολόκληρη την ΕΕ, γιατί εκτός από τις χώρες μέλη που υποδέχονται την κρουαζιέρα, ένα μεγάλο ποσοστό των οικονομικών επιπτώσεων από αυτήν έχουν να κάνουν με ναυπηγήσεις και μια σειρά από υποστηρικτικές υπηρεσίες, όπως τροφοδοσία και υλικο-τεχνικοί εξοπλισμοί, που εμπλέκουν όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ, ειδικά εκείνες του Βορά» τόνισε.
Παράλληλα ο κ. Στυλιανόπουλος έθεσε το ζήτημα μιας συνολικής στρατηγικής ώστε η κρουαζιέρα στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα να στηρίξει την οικονομία. Κι αυτό μακριά από πρακτικές που εφαρμόζονται στον τομέα του γενικού τουρισμού.
«Η κρουαζιέρα είναι μια μορφή τουρισμού που εκτός από την τουριστική ζήτηση των προορισμών που επιλέγει, βασίζεται και στην επάρκεια των λιμενικών υποδομών τους και βέβαια, σε μια λειτουργικότητα που να εξασφαλίζει ασφάλεια πλοίων και επιβατών. Αυτό είναι μια μεγάλη πρόκληση για τους παραθαλάσσιους προορισμούς της Μεσογείου, ειδικά σήμερα με την μεγάλη αύξηση των μεγεθών των πλοίων. Πρέπει να βρεθούν λύσεις για την αντιμετώπιση των αναγκών αυτών και αυτές απαιτούν επενδύσεις, αλλά και σωστά στοχευμένα κοινοτικά προγράμματα».
Σωστή αξιοποίηση κονδυλίων
Ο κ. Στυλιανόπουλος έθεσε επιτακτικά το θέμα συνεργασιών διεθνικών και υπερτοπικών. Μάλιστα σημείωσε ότι χρειάζεται καλύτερη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων που αφορούν υποδομές ή δράσεις προώθησης και προβολής που αφορούν την κρουαζιέρα.
«Πρέπει λοιπόν στο σκεπτικό των μελλοντικών προγραμμάτων να υπάρξουν κίνητρα για μια ευρύτερη ομαδοποίηση των αποδεκτών που μοιράζονται μια περιοχή και μεθοδεύσεις που να προάγουν μια ιεράρχηση προτεραιότητων με συλλογικά κριτίρια. Η άποψη μου είναι ότι ο συνήθης τρόπος που γίνεται η διαχείριση των διάφορων κοινοτικών κονδυλίων πολύ συχνά δεν φέρνει ουσιαστικά αποτελέσματα.
Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές σε προγράμματα που αφορούν προωθητικές ενέργειες, όπου συχνά γίνεται μια επιφανειακή διαχείριση με αδύναμη τεχνοκρατική βάση. Για να το πώ και πιο καθαρά, συχνά ο στόχος δεν είναι το αποτέλεσμα, αλλά η τυπική εκπλήρωση των προαπαιτούμενων για την απορρόφηση των κονδυλίων» υπογράμμισε.
Το παράδοξο της Πελοποννήσου
Ο ίδιος επεσήμανε τη λάθος τοπικιστική λογική που υπάρχει σε πολλές περιοχές της χώρας.
«Έπειτα υπάρχει και το ζήτημα του πως γίνεται η κατανομή των κοινοτικών πόρων και θα αναφερθώ στο παράδειγμα της Πελοποννήσου. Η Πελοπόννησος υποδιαρείται σε δύο Περιφέρειες ενώ - τουριστικά τουλάχιστον - θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως ενιαίος προορισμός. Όμως κάθε Περιφέρεια τραβάει κυριολεκτικά το δρόμο της ως προς την τουριστική ανάπτυξη, παρά την εξόφθαλμη ανάγκη για εξορθολογιστικές συνεργασίες. Αυτό είναι σίγουρα αντιπαραγωγικό!
Από την σκοπιά της κρουαζιέρας, ας δούμε τα λιμάνια της Δυτικής Πελοποννήσου που κυρίως την ενδιαφέρουν, δηλαδη το Κατάκολο και την Καλάματα. Βάσει της λογικής σχεδιασμού δρομολογίων κρουαζιέρας και τα δύο αυτά λιμάνια ανήκουν στο Ιόνιο, που αποτελεί συνέχεια της Αδριατικής. Δηλαδή, στρατηγικά ανήκουν σε μια ενιαία περιοχή κρουαζιέρας, αλλά οι προορισμοί που εξυπηρετούν – δηλαδή η Ηλεία και η Μεσσηνία - ανήκουν διοικητικά σε ξεχωριστές Περιφέρειες που δεν συνεργάζονται.
Μπορεί τα προγράμματα μακρο-περιφέρειας να κινούνται στην σωστή κατεύθυνση, αλλά θα πρέπει να προωθηθεί πιό έντονα από την ΕΕ - ακόμη και ως προαπαιτούμενο - η συνέργεια μεταξύ Περιφερειών της ίδιας χώρας που εμπίπτουν σε τέτοιες περιπτώσεις. Αν δεν καλλιεργηθεί η κουλτούρα της συνεργασίας σε εθνικό επίπεδο, δεν θα είναι ποτέ δυνατή η ευρύτερη εξορθολογιστική ομαδοποίηση.”
Στόχος τα clusters
Ωστόσο ο Ανδρέας Στυλιανόπολος σημείωσε ότι απαιτείται συνεργασία με όμορες χώρες, ειδικά στην περιοχή της Αδριατικής που αποτελεί ενότητα με το Ιόνιο αλλά και συντονισμένες ενέργειες από γειτονικές περιφέρειες της χώρας ειδικά στη Δυτική Ακτή της Ελλάδας. Μάλιστα εκεί επικέντρωσε τη δυναμική του κλάδου λόγω της μείωσης προσεγγίσεων στην Τουρκία αλλά και της υποβάθμισης της Μαύρης Θάλλασας ως προορισμού λόγω των γεωπολιτικών δεδομένων.
«Το λογικό στην περίπτωση της περιοχής Ιονίου-Αδριατικής θα ήταν, ανεξάρτητα σε ποιά χώρα ή διοικητική Περιφέρεια ανήκει κάθε προορισμός της, αναπτυξιακά να αντιμετωπίζεται ως μέρος ενός ενιαίου cluster. Μιας ενότητας δηλαδή που αποτελεί το σωστό υπόβαθρο για την εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης κρουαζιέρας.»
Μάλιστα υπογράμμισε ότι «για την Ελλάδα σήμερα υπάρχει μια διάσταση που καθιστά ακόμη πιο αναγκαία την αναπτυξιακή ομαδοποίηση του Ιονίου με την Αδριατική. Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια πολύ αδυνατισμένη εμπορικά περιοχή λόγω των συγκυριών που ανέφερα στην αρχή της ομιλίας μου. Τα τελευταία χρόνια όλο το βάρος της κρουαζιέρας έπεσε στο δίδυμο Ελλάδας – Τουρκίας, πράγμα ούτως ή άλλως οριακό για την εμπορικότητα της. Τώρα όμως που βγήκε και η Τουρκία προσωρινά εκτός παιχνιδιού, προκύπτει ένα μεγάλο εμπορικό πρόβλημα για τις εταιρείες και τώρα ψάχνουν το πως θα το ξεπεράσουν.»
Επεσήμανε δε ότι «η εμπορικότητα ενός δρομολογίου κρουαζιέρας βασίζεται στην ποικιλία πολιτισμών και χωρών που περιλαμβάνει. Η Ανατολική Μεσόγειος δεν μπορεί πιά να το αυτό προσφέρει και η Ελλάδα, ως προορισμός, έχει μείνει μόνη στην περιοχή αυτή και πρέπει να στραφεί Δυτικά. Να επαναπροσδιορίσει δηλαδή την εμπορική της θέση για το διάστημα που η Ανατολική Μεσόγειος θα βρίσκεται σε αυτή την κακή κατάσταση.
Με άλλα λόγια, μπαίνουμε σε μια περίοδο πιο περιορισμένης διείσδησης της κρουαζιέρας στο Αιγαίο και εξ αυτού είναι σημαντικό να ενισχύσουμε την Δυτική ακτή της Ελλάδος, δηλαδή το Ιόνιο, προσφέροντας μια νέα στρατηγική εικόνα περισσότερο συνδεδεμένη με την Αδριατική και άλλους Δυτικούς προορισμούς που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα» τόνισε.
Γιώργος Αλεξάκης