Ο ελληνικός τουρισμός στήριξε την ελληνική οικονομία στην περίοδο της οικονομικής κρίσεως, διαπιστώνει η Alpha Bank στο τελευταίο οικονομικό δελτίο του 2015 και ξεκαθαρίζει την πραγματική εικόνα αναφορικά με ορισμένους «μύθους» που πλανώνται πάνω από την ελληνική τουριστική αγορά.
Σύμφωνα με την Alpha Bank οι επιπτώσεις στις εισπράξεις από την μείωση των αφίξεων από Ρωσία είναι αμελητέα για την ελληνική οικονομία, ενώ επίσης και το προσφυγικό ελάχιστα επηρέασε τον ελληνικό τουρισμό
Αναλυτικότερα σύμφωνα με την Alpha Bank το 2015 αυξήθηκαν για τρίτο συνεχές έτος οι τουριστικές αφίξεις και εισπράξεις επιδεικνύοντας ισχυρές αντιστάσεις στην αβεβαιότητα ενός περιβάλλοντος που προσδιορίσθηκε από την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων και την κλιμακούμενη προσφυγική κρίση, με τη διέλευση ενός μεγάλου αριθμού προσφύγων μέσω των ελληνικών νησιών του Αιγαίου.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του δεκάμηνου Ιανουαρίου–Οκτωβρίου 2015, οι τουριστικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 4,1%, σε ετήσια βάση, έναντι μέσης ετήσιας αυξήσεως κατά 5,2% στην περίοδο 2009-2014. Σημειώνεται ότι οι διεθνείς αφίξεις ανήλθαν το δεκάμηνο 2015 σε 22,5 εκατ. επισκέπτες από 20,8 εκατ. το 2014, αυξημένες κατά 7,9%. Συνολικά το 2015, οι αφίξεις ξένων επισκεπτών (εξαιρουμένων των ταξιδιωτών κρουαζιέρας) προβλέπεται να ανέλθουν σε 23,8 εκατ. άτομα αυξημένες κατά 8,2%σε σύγκριση με το 2014 (Γράφημα 1).
Το ποσοστό αυτό βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό ρυθμό αυξήσεως των αφίξεων, ο οποίος προβλέπεται περί το 3%-4%, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού-UNWTO.
Οι Αμερικάνοι και οι Βρετανοί-Αμελητέα τα έσοδα από Ρωσία
Οι προοπτικές του τουρισμού το 2016 εκτιμώνται ως θετικές, παρά το γεγονός ότι ενδέχεται η ζήτηση των τουριστικών υπηρεσιών να υποστεί πίεση, εξαιτίας της αυξήσεως του ΦΠΑ στη διαμονή και την εστίαση.
Η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ σε σχέση με τα βασικά νομίσματα αναμένεται να αποτελέσει κύριο προσδιοριστικό παράγοντα της ζητήσεως, καθιστώντας όπως και το 2015, τη χώρα μας έναν ελκυστικό τουριστικό προορισμό. Όπως προκύπτει από το παρακάτω Γράφημα, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν σημαντικά αυξημένες το δεκάμηνο 2015 κατά 36,9% και 22,8% αντίστοιχα (Γράφημα 2).
Αντίθετα, σημαντική μείωση παρουσίασαν το δεκάμηνο 2015 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από τη Ρωσία κατά 68%. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην ανατίμηση του ευρώ έναντι του ρουβλίου το 2015αλλά και στην αναμενόμενη ύφεση της οικονομίας της Ρωσίας κατά -3,8% το 2015 και -0,6% το 2016 (Πηγή: IMF, World Economic Outlook, Oct. 2015).
Συνολικά, η επίδραση της πτώσεως των εισπράξεων από τη Ρωσία κρίνεται αμελητέα, καθώς η συμμετοχή της στις συνολικές ταξιδιωτικές εισπράξεις περιορίζεται σε 2,7%.Το μεγαλύτερο ποσοστό από τις ταξιδιωτικές εισπράξεις στη χώρα μας παρουσιάζουν οι εισπράξεις από τη Γερμανία (δεκάμηνο 2015: 15,4%), το Ηνωμένο Βασίλειο (δεκάμηνο 2015: 13,8%) και τη Γαλλία (δεκάμηνο2015: 8,4%).
Γεωπολιτικές εντάσεις
Πηγή ανησυχίας για την πορεία του τουρισμού το 2016 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί η διεύρυνση των γεωπολιτικών εντάσεων.
Μετά τα επεισόδια στο Παρίσι τον περασμένο Νοέμβριο, εκφράζεται συχνά ανησυχία για τον κίνδυνο τρομοκρατικών επιθέσεων σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και συστήνεται επαγρύπνηση στους πολίτες σε δημόσιους χώρους και μέσα μεταφοράς.
Εντούτοις, η επίδραση του παράγοντα αυτού επί της ταξιδιωτικής κινήσεως στην Ευρώπη, δεν είναι δυνατόν σήμερα να εκτιμηθεί με ασφάλεια.
Η Ελλάδα γενικά θεωρείται ασφαλής τουριστικός προορισμός. Με βάση το “The Travel & TourismCompetitiveness Report” του World Economic Forumκαι συγκεκριμένα τον Δείκτη Ασφάλεια και Προστασία, η Ελλάδα κατατάσσεται, το 2015, στην57η θέση ανάμεσα σε 141 τουριστικούς προορισμούς, επίπεδο κατά πολύ καλύτερο από άλλες ανταγωνίστριες χώρες όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Τυνησία. Επιπλέον, το 2015 η Ελλάδα βελτίωσε την κατάταξή της παγκοσμίως κατά 12 θέσεις σε σχέση με το 2013 (Γράφημα 3).
Η κρίση στις σχέσεις της Ρωσίας με την Τουρκία, η οποία είναι μια εκ των κυρίων ανταγωνιστριών χωρών της Ελλάδας στον κλάδο, ενδέχεται να ευνοήσει τον Ελληνικό τουρισμό. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, 3,5 εκατ. Ρώσοι τουρίστες επισκέφθηκαν την Τουρκία το δεκάμηνο 2015 και αποτελούν το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό επί του συνόλου των ξένων επισκεπτών στη χώρα μετά τους Γερμανούς.
Το αποτέλεσμα του 2015 για τον Ελληνικό τουρισμό είναι θετικό, ενώ οι προοπτικές του 2016 και των επομένων ετών είναι ενθαρρυντικές. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το World Travel & Tourism Council(WTTC), η άμεση συμβολή του τουρισμού ως ποσοστό του Ελληνικού ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 7,0% το 2014, προβλέπεται να αυξηθεί στο 7,1% το 2015 και το 2025 αναμένεται να ανέλθει στο 7,9%. Επισημαίνεται ότι η συνολική συμβολή του τουρισμού ως ποσοστό του ΑΕΠ ανήλθε στο 17,3%το 2014 και προβλέπεται να αυξηθεί σε 17,6% το 2015 και σε 19,8% το 2025.
Μακροπρόθεσμα και συγκεκριμένα στη δεκαετία 2015-2025 η συνολική συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,7%, προσεγγίζοντας τα €52,7 εκατ. το 2025. Η μέση ετήσια αύξηση της συνολικής συμβολής του τουρισμού στο ΑΕΠ στην Ελλάδα, βρίσκεται πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, ο οποίος εκτιμάται στο 2,6% κατά το WTTC.
Το προσφυγικό και ο τουρισμός
Τέλος, η επίπτωση της προσφυγικής κρίσεως στον ελληνικό τουρισμό δεν φαίνεται να είναι σημαντική το2015. Με εξαίρεση την Κω και τη Λέρο, οι άλλες νήσοι υποδοχής προσφύγων δεν προκύπτει να έχουν επηρεασθεί σημαντικά. Σύμφωνα με την ποσοστιαία κατανομή των συνολικών αεροπορικών αφίξεων του δεκαμήνου 2015 (στοιχεία Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, εξωτερικού–εσωτερικού ) διαπιστώνεται ότι οι αεροπορικές αφίξεις στην Κω και τη Λέρο μειώθηκαν κατά 3,2% και 2,4% αντίστοιχα στο δεκάμηνο 2015. Αντιθέτως, στη Μυτιλήνη, τη Σάμο και τη Χίο αυξήθηκαν κατά 1,4%, 1,0% και 1,3% αντίστοιχα (Γράφημα 5).
Η συμμετοχή αθροιστικά των πέντε αυτών νησιών υποδοχής προσφύγων, στις συνολικές αεροπορικές αφίξεις διαμορφώθηκε σε 6,9%, το δεκάμηνο 2015.Παρατηρείται ότι οι σημαντικότεροι νησιωτικοί τουριστικοί προορισμοί είναι, η Κρήτη (ποσοστιαία κατανομή Ηράκλειο 13,2% και Χανιά 5,8%), η Ρόδος(9,9%), η Κέρκυρα (5,3%), η Κως (4,7%), η Σαντορίνη (3,0%), η Ζάκυνθος (2,8%) και η Μύκονος(1,9%). Οι ανωτέρω βασικοί τουριστικοί προορισμοί (με εξαίρεση την Κω) παρουσίασαν το δεκάμηνο του2015 αύξηση των αεροπορικών αφίξεων, ενώ τη μεγαλύτερη άνοδο σε ετήσια βάση, παρουσίασε η Σαντορίνη (+25,3%), η Μύκονος (+11,4%) και τα Χανιά (+10,1%) (Γράφημα 6).
