Αντιδράσεις για την εγκατάστασης ανεμογεννητριών στη Μάνη

Η Επιτροπή Αγώνα Ενάντια στην Εγκατάσταση Ανεμογεννητριών στη Μάνη, η οποία εκπροσωπεί συλλόγους, φορείς και 1.167 πολίτες που έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση των Υπουργικών Αποφάσεων (του Γ.Παπακωνσταντίνου) του 2012, που αδειοδοτούν τα πρώτα «αιολικά πάρκα» στη χερσόνησο της Μάνης, με τις πρώτες 42 ανεμογεννήτριες από σύνολο 100 με προοπτική να ξεπεράσουν τις 217 Α/Γ, διοργανώνει την Τετάρτη 8 Μαρτίου στις 12 το μεσημέρι, συγκέντρωση στο Υπουργείο «Πολιτισμού» (Μπουμπουλίνας 20-22 στο ύψος του πεζοδρόμου της Τοσίτσα όπισθεν Αρχαιολογικού Μουσείου).

"Καταγγέλλουμε τη στάση της ηγεσίας του Υπουργείου «Πολιτισμού», που με τις αποφάσεις και τις ενέργειες της, απόθεματοφύλακας της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, έχει μετατραπεί σε διεκπεραιωτή των απαιτήσεων των εργολάβων της αιολικής απάτης. Παραδίδει τη Μάνη και τα μνημεία της στους σύγχρονους κατακτητές με συνοπτικές διαδικασίας και αποφάσεις απαράδεκτες ηθικά και πολιτικά, και έωλες νομικά" αναφέρεται σε ανακοίνωση.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση "τόσο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), όσο και το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων(ΚΣΝΜ), με πρόσφατες αποφάσεις τους, σε ευθεία γραμμή με τις επιθυμίες των εργολάβων των αιολικών, αποφάσεις που υπέγραψε η Υπουργός «Πολιτισμού» Λυδία Κονιόρδου, επιτρέπουν την καταστροφή της Μάνης και τη μετατροπή της σε βιομηχανική ζώνη.
Καταγγέλλουμε για τη στάση της την Υπουργό «Πολιτισμού» Λυδία Κονιόρδου, η οποία αρνείται να έχει συνάντηση μαζί μας και την Γενική Γραμματέα του ίδιου Υπουργείου Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, η οποία λειτούργησε σε όλη τη διαδικασία σαν επισπεύδουσα, παρεμβαίνοντας στα δύο όργανα (ΚΑΣ και ΚΣΝΜ) και ασκώντας πιέσεις στα μέλη τους, ώστε να αποφασίσουν υπέρ της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στη Μάνη μέσα από συνοπτικές διαδικασίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σκεπτικό της υπέρ των ανεμογεννητριών απόφασης του ΚΑΣ περιλαμβάνεται και η τοποθέτηση αρχαιολόγου, είναι η κ/α Βελένη, μέλους του ΚΑΣ, που ισχυρίστηκε ότι ανεμογεννήτριες θα είναι τα «μνημεία του μέλλοντος».
Αξίζει να αναφερθεί ότι η τοπική Εφορία Αρχαιοτήτων Λακωνίας ήταν και είναι κατηγορηματικά αντίθετη στην εγκατάσταση των Α/Γ αλλά τόσο το ΚΑΣ, όσο και το ΚΣΝΜ αποφάσισαν με βάση τις εισηγήσεις-απαιτήσεις των ενδιαφερομένων εταιρειών, που έκαναν… αυτοψία στα απάτητα βουνά της Μάνης με… ελικόπτερο και με… drone. Στην περίπτωση του ΚΣΝΜ μάλιστα η εισηγήτρια ήταν επίσης αρνητική στην εγκατάσταση αιολικών σταθμών, ενώ οι εκπρόσωποι των μανιάτικων συλλόγων δεν κλήθηκαν στη συνεδρίαση την οποία είχαν οι ίδιοι προκαλέσει, ενώ δεν κλήθηκαν και οι αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας. Σε αντίθεση με τους εκπροσώπους των εταιρειών.
Η Μάνη, μια ιστορική περιοχή της Ελλάδας, με τεράστιο και εν πολλοίς ανεξερεύνητο πολιτισμικό απόθεμα, με μνημεία όλων των εποχών, με καθοριστική συμβολή των ανθρώπων της σε όλους τους αγώνες του Ελληνικού Έθνους, βρίσκεται προ μιας μη αναστρέψιμης καταστροφής.
Μια περιοχή πραγματικό Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, με 94 παραδοσιακούς οικισμούς, 1.000 πύργους και πυργόσπιτα, 600 βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες, μεγαλιθικά μνημεία και οικισμούς στα βουνά που δεν έχουν καν χρονολογηθεί (άχρονα), με τοποθεσίες, τοπία και μνημεία τα οποία διακρίνονται για την ιστορική, πολιτισμική και περιβαλλοντική σημασία τους, απειλείται με αφανισμό.
Απαιτούμε να κηρυχθεί συνολικά η Μάνη Ιστορικό Μνημείο και να τεθεί σε καθεστώς ειδικής προστασίας. Το ΥΠΠΟ να λάβει ενεργά θέση και να μεριμνήσει άμεσα υπέρ των ενεργειών, που ήδη γίνονται εκ μέρους της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεωτέρων Μνημείων, να χαρακτηριστεί η Μάνη ιστορικός τόπος σύμφωνα με το ν. 3028/2002. Η Μάνη αποτελεί ένα ιστορικό πάρκο που πρέπει να προστατευθεί, ώστε να είναι δυνατή και η οικονομική της ανάπτυξη στα βάση της αξιοποίησης αυτού του συγκριτικού πλεονεκτήματος που διαθέτει.
Απαιτούμε ανάκληση των αποφάσεων του ΚΑΣ και του ΚΣΝΜ και η Υπουργός «Πολιτισμού» να ζητήσει άμεσα τη διενέργεια αυτοψίας.
Η συγκέντρωση και η συνέντευξη Τύπου που οργανώνουμε την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2017, έξω από το Υπουργείου «Πολιτισμού», είναι μια πρώτη αντίδραση. Οι ενέργειες μας θα κλιμακωθούν μέχρι να ακυρώσουμε οριστικά τα σχέδια καταστροφής της Μάνης.



Τα «αιολικά πάρκα» στη Μάνη και τη στάση του Υπουργείου «Πολιτισμού»
Σύμφωνα με την Επιτροπή "η εγκατάσταση Βιομηχανικών Αιολικών σταθμών στη Μάνη υποχρεωτικά απαιτεί τη θετική γνωμοδότηση δύο οργάνων, του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΝΣΜ). Για να ισχύσει η γνωμοδότηση και να ανοίξει ο δρόμος για την εγκατάσταση των αιολικών απαιτείται η υπογραφή του Υπουργού «Πολιτισμού», στο Υπουργείο του οποίου/ας υπάγονται τα ανωτέρω όργανα.
Το ΚΑΣ είχε ήδη από το 2010 συναινέσει για την εγκατάσταση χαρακτηρίζοντας τη μανιάτικη ενδοχώρα άνευ σημασίας και τις επιπτώσεις στο μανιάτικο τοπίο, φυσικό και ανθρωπογενές, ανεκτές. Ο χαρακτηρισμός αυτός προέκυψε από μια, εξόδοις των εταιρειών, πτήση με ελικόπτερο πάνω από την επίμαχη περιοχή των 110.000.000 τ.μ. Επιβάτες ήταν αρχαιολόγοι της ΕφΑΛακ (Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας), οι οποίοι αρνήθηκαν να γνωμοδοτήσουν θετικά για το έργο θεωρώντας ότι η περιοχή χρειάζεται επισταμένη μελέτη, σύμφωνη με τις προδιαγραφές μιας επιστημονικής έρευνας.
Το ΚΑΣ αγνόησε την έκθεση των αρχαιολόγων της τοπικής Εφορείας, υιοθέτησε την άποψη των εταιρειών που είδαν την περιοχή ως επένδυση και άναψε το πράσινο φως για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Οι εταιρείες περιέλαβαν αυτή τη θετική γνωμοδότηση στα δικαιολογητικά τους ώστε να εγκριθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που κατέθεσαν. Στο ΚΝΣΜ όμως δεν κατέθεσαν όπως ορίζει ο νόμος φάκελο, με αποτέλεσμα ο φάκελος να είναι ελλιπής. Παρόλα αυτά η ΜΠΕ εγκρίθηκε με υπογραφή του τότε υπουργού Γ. Παπακωνσταντίνου.
Στα πλαίσια του γενικότερου αγώνα μας για αποτροπή της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών ανοίξαμε δυο μέτωπα:
Το ένα στο ΚΑΣ, όπου ζητήσαμε επανεξέταση και νέα γνωμοδότηση. Τη βασίσαμε σε επανειλημμένες αυτοψίες, περπατώντας και όχι πετώντας με ελικόπτερο, που επιχειρήσαμε στην επίμαχη περιοχή. Με βάση αυτή συντάξαμε μια έκθεση με συνοδευτικό φωτογραφικό υλικό, την οποία καταθέσαμε στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας. Οι αρχαιολόγοι της εφορείας συναίνεσαν σε αυτό και ο υπουργός Πολιτισμού Γ. Μπαλτάς ζήτησε από το ΚΑΣ επανεξέταση.
Το άλλο μέτωπο άνοιξε στο ΚΝΣΜ, το οποίο αγνοούσε ότι στη Μάνη θα εγκατασταθούν αιολικά πάρκα αφού οι εταιρείες παρέλειψαν, ορθότερα «παρέλειψαν», να ζητήσουν γνωμοδότηση. Τους ενημερώσαμε εμείς και το συμβούλιο τους ζήτησε να καταθέσουν φάκελο ώστε να εξετασθεί κατά πόσο είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση.
Παρά ταύτα και τα δύο συμβούλια ενέκριναν την εγκατάσταση των αιολικών, κάτι που αποδέχτηκε και η Υπουργός «Πολιτισμού» Λυδία Κονιόρδου υπογράφοντας τις αντίστοιχες για το κάθε συμβούλιο τελικές αποφάσεις. Για τις αποφάσεις αυτές και τον τρόπο που λήφθηκαν έχουμε σοβαρές ενστάσεις τις οποίες παραθέτουμε.
α. Και το ΚΑΣ και το ΚΣΝΜ εξέδωσαν απόφαση αντίθετη με την εισήγηση της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας. Και όχι οποιαδήποτε εισήγηση. Η ΕφΑΛακ ξεκάθαρα τόνισε ότι η εγκατάστασή τους συνιστά άμεσο και έμμεσο κίνδυνο όχι μόνο για ό,τι υπάρχει στις λάκκες του Σαγγιά αλλά και για τη Μάνη ως σύνολο. Τα δυο όργανα όχι μόνο αγνόησαν μια τόσο σαφή γνωμοδότηση αλλά δεν κάλεσαν τους αρχαιολόγους της Εφορείας να στηρίξουν τη θέση τους. Φρόντισαν όμως να είναι παρόντες οι εκπρόσωποι των εταιρειών.
β. Στην συνεδρίαση του ΚΝΣΜ της 15-12-2016 δεν ήταν μόνο η ΕφΑΛακ απούσα. Δεν προσκλήθηκαν ούτε οι εκπρόσωποι των μανιάτικων συλλόγων που αντιτίθενται στην εγκατάσταση. Να σημειώσουμε ότι εμείς είμαστε που κινήσαμε τη -νόμιμη και απαραίτητη σε αυτές τις περιπτώσεις- διαδικασία εξέτασης από το ΚΝΣΜ. Παρόλα αυτά και ενώ είχαμε προσκληθεί στην προηγούμενη αναβληθείσα συνεδρίαση και κοινοποιούνταν σε εμάς όλες οι ενδιάμεσες ενέργειες του Συμβουλίου, για την επίμαχη συνεδρίαση δεν ενημερωθήκαμε. Οι Μανιάτες απόντες, οι αρχαιολόγοι της περιοχής απόντες και οι εταιρείες των αιολικών παρούσες. Τα συμπεράσματα αναπόφευκτα.
γ. Στη συνεδρίαση του ΚΑΣ της 25-10-2016 η εισηγήτρια κα Φουντά είχε στα χέρια της το οπτικό υλικό που είχαμε αποστείλει στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας και συμπληρωματικό υλικό που της είχαμε παραδώσει μετά από αίτημά της. Το υλικό αυτό είχαμε και μαζί μας αλλά επίσης δεν μας ζητήθηκε να το παρουσιάσουμε. Ξαφνικά όταν μπήκαμε εμείς στην αίθουσα του ΚΑΣ για να εκθέσουμε τις απόψεις μας κατά την προεδρεύουσα κα Βλαζάκη “ήταν όλοι πολύ κουρασμένοι, έπρεπε να τελειώνουμε”. Αντιθέτως η κα Φουντά, η οποία εισηγήθηκε θετικά για το έργο, παρουσίασε το οπτικό υλικό που είχαν επισυνάψει στο υπόμνημά τους οι εταιρείες και ενθαρρύνθηκαν να μοιράσουν και άλλο. Ανάλογο σενάριο παίχτηκε και στο ΚΝΣΜ όπου το οπτικό υλικό στο οποίο βασίστηκε η απόφαση ήταν πάλι των εταιρειών. Έν προκειμένω λοιπόν οι εταιρείες από κρινόμενες ως προς τις συνέπειες που θα είχε η επένδυσή τους προβιβάστηκαν στο ρόλο του αποκλειστικού πραγματογνώμονα. Η πλειοψηφία των μελών ΚΑΣ και του ΚΝΣΜ θεώρησαν τόσο έγκυρες τις απόψεις τους ώστε ούτε καν αυτοψία δε ζήτησαν. Εδώ θα θέλαμε να καταθέσουμε ότι γενικότερα η εντύπωση που αποκόμισαν όσοι εκπροσώπησαν τη Μάνη στο ΚΑΣ την 25-10-2016 ήταν ότι ενοχλούσαμε. Ότι χαλάσαμε την ησυχία και την αρμονική σχέση του ΚΑΣ με τις εταιρείες που τα είχαν τόσο καλά βρει μεταξύ τους. Κάτι σαν γραφικοί ντόπιοι που αντί να ανακατεύονται στα μεγάλα και τα σπουδαία του κράτους των Αθηνών έπρεπε να καθίσουν στα χωριά τους και να αφήσουν τους ειδήμονες να αποφασίσουν για τον τόπο τους.
ε. Ειδικά στο ΚΝΣΜ, η εισήγηση της κας Αμαλίας Ανδρουλιδάκη ήταν αρνητική στην εγκατάσταση των αιολικών. Να σημειωθεί ότι η κα Ανδρουλιδάκη είχε χρόνια υπηρετήσει στη Λακωνία. Είχαμε λοιπόν την εισηγήτρια και την τοπική εφορεία αντίθετες, τους μόνους αυτόπτες που είχαν άμεση άποψη για τις συνέπειες του έργου. Παρόλα αυτά η ζυγαριά έκλινε υπέρ των εταιρειών. Αναρωτιόμαστε τι άλλο προστέθηκε στη ζυγαριά για να υπερνικήσει το βάρος των επιστημονικών απόψεων.
στ. Η κα Βλαζάκη, η οποία προήδρευε και στις δυο συνεδριάσεις, όταν άρχισαν στη συνεδρίαση του ΚΝΣΜ να δυσκολεύουν τα πράγματα για τους εκπροσώπους των αιολικών, αναφορικά με τη θέση και την ορατότητα των Α/Γ από τους οικισμούς, εκβίασε τη θετική απόφαση με το εξής επιχείρημα “αν πούμε όχι τώρα, έχουμε πρόβλημα γιατί το ΚΑΣ έχει πει ναι και έχει βγει και υπουργική απόφαση”. Με άλλα λόγια η γνωμοδότηση του ενός οργάνου πρέπει να ευθυγραμμίζεται με ένα άλλο αρκεί αυτό να έχει προηγηθεί. Και να προεδρεύει και στα δύο η κα Βλαζάκη προσθέτουμε εμείς.
ζ. Αξίζει να παραθέσουμε τρία αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα από τα πρακτικά των συνεδριάσεων, αφού αρχίσουμε με ένα της ΕφΑΛακ.
Ας δούμε τι κατέθεσε στις συνεδριάσεις η ΕφΑΛακ: ”τα ανωτέρω αιολικά πάρκα συνιστούν επέμβαση μείζονος σημασίας από την οποία θα επέλθει ανεπανόρθωτη βλάβη τόσο στους κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και τα μεμονωμένα μνημεία όσο και στο άμεσο περιβάλλον τους, το ιδιότυπο δηλαδή τοπίο της Λακωνικής Μάνης”.
Εκ των τοποθετήσεων παραθέτουμε πρώτα απόσπασμα από αυτήν του κ. Μανόλη Κορρέ, υπεύθυνου για το σημαντικότερο αναστηλωτικό πρόγραμμα της χώρας μας, του συμπλέγματος της Ακρόπολης και του Παρθενώνα. Ο κ. Κορρές έφυγε για λόγους ανωτέρας βίας πριν την ψηφοφορία, όχι όμως πριν εκτιμήσει ότι η περιοχή χρειάζεται επισταμένη μελέτη της μανιάτικης ενδοχώρας πριν αδειοδοτηθεί ο,τιδήποτε. Μεταξύ άλλων παρατήρησε τα εξής: “Για τα μεγαλιθικά -τους τύπους οικισμών και κτισμάτων που βρίθουν στις λάκκες του Σαγγιά-δεν υπάρχει ακριβής χρονολόγηση, είναι άχρονοι...είναι αρχετυπικές μορφές αυτές. Επειδή τέτοια κτίσματα υπάρχουν λιγοστά στην Ελλάδα και αποτελούν μια μεμονωμένη περίπτωση δεν είναι απίθανο να οφείλονται στους Κάρες διότι στην Καρύα στη ΝΔ άκρη της Μ. Ασίας υπάρχει ένας παρόμοιος αρχιτεκτονικός πολιτισμός.”
Δεύτερο απόσπασμα από την εισήγηση της κας Ανδρουλιδάκη στη συνεδρίαση της 15-12-17 του ΚΝΣΜ. “Η Μάνη με τα αναρίθμητα διάσπαρτα μνημεία της και προστατευόμενους οικισμούς αποτελεί μια μοναδική και ανεκτίμητη περιοχή διεθνούς εμβέλειας και μέγιστης σημασίας (νοτιότερο σημείο της χερσαίας Ευρώπης) η προστασία της οποίας δεν εξαντλείται στην υποτίμηση της απόστασης των ανεμογεννητριών από τα μεμονωμένα μνημεία.”
Και τρίτο και τελευταίο της κας Πολυξένης Αδάμ Βελένη, αρχαιολόγου και Διευθύντριας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης η οποία στη συνεδρίαση της 25-10-1916 του ΚΑΣ τάχθηκε υπέρ των εταιρειών : “νομίζω ότι εμείς απλά θα προσθέσουμε άλλο ένα τέτοιο ένα μνημείο, γιατί κι αυτό ένα μνημείο είναι, μια ανεμογεννήτρια, γιατί βλέπουμε πια τόσο εχθρικά μια ανεμογεννήτρια, δεν το καταλαβαίνω. Είναι ένα μνημείο της εποχής μας. Λοιπόν κάποια στιγμή θα έχει κι αυτό μια ιστορικότητα μέσα σε αυτόν τον ιστορικό τόπο που έχει διαμορφωθεί στη Μάνη”.
Αφού λοιπόν οι ανεμογεννήτριες συνιστούν πολιτισμικό μνημείο για το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της χώρας μας, μάλλον δεν πρέπει να περιμένουμε και πολλά από αυτό. Ευχόμαστε μόνο να μην προχωρήσει ακόμα περισσότερο και γνωμοδοτήσει μελλοντικά για κατεδάφιση των μανιάτικων οικισμών, επειδή δεν συνάδουν αισθητικά με το πλαστικό, το αλουμίνιο, τα μπάζα, τα καλώδια και τους εκβραχισμούς. Τον νέο πολιτισμό των εθνικών και πολυεθνικών εργολάβων.
η. Τέλος δεν κατανοούμε για ποιο λόγο η υπουργός πολιτισμού κα Κονιόρδου αρνήθηκε να μας δει πριν υπογράψει τις αποφάσεις, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις του γραφείου της. Έστω να ακούσει ένα άλλο λόγο, πέρα από αυτό των εργολάβων, εθνικών, πολυεθνικών και τοπικών. Αναρωτιόμαστε όμως ποια πολιτική εξυπηρετούν αυτά τα δώρα στους μεγαλοεργολάβους και τις πολυεθνικές. Πάντως σίγουρα ούτε τον πολιτισμό ούτε το περιβάλλον. Ούτε εμάς, τους ταλαιπωρημένους πολίτες μιας υπερχρεωμένης χώρας, η οποία ξαφνικά και επιλεκτικά γίνεται πιο γενναιόδωρη από την Ελβετία.
Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι εύκολο να πει κανείς όχι στην εγκατάσταση αιολικών. Εκατό εκατομμύρια περιμένουν στη Γερμανία η ENERCON και η REPOWER και μάλλον έχουν αρχίσει να χάνουν την υπομονή τους. Δυο εκατομμύρια θα φεύγουν εγγυημένα και μηνιαίως από τις τσέπες των πολλών για εκείνες των λίγων για τα επόμενα εικοσιπέντε χρόνια μέσω της επιδοτούμενης τιμής των 42 πρώτων ανεμογεννητριών. Με αμφίβολο αν όχι ανύπαρκτο ενεργειακό όφελος.
Δεν είναι εύκολο να σταθεί κανείς εμπόδιο και το έχουμε ζήσει από πολύ κοντά. Έχουμε όμως τη δικαιολογημένη απαίτηση η πολιτεία και τα όργανά της να σταθούν δίπλα μας και όχι απέναντί μας. Γιατί δυστυχώς αυτό το τελευταίο έχουμε αποκομίσει μετά από πέντε χρόνια αγώνα."