Ήθη και έθιμα του Πάσχα από τις Σέρρες και την Σίδερη μέχρι τη Μήλο και τα Χανιά

Με ξεχωριστό τρόπο γιορτάζεται το Πάσχα σε διάφορες περιοχές της χώρας. Ο σαιτοπόλεμος, το κάψιμο του Ιούδα, τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι με όργανα είναι μερικά από τα έθιμα που μπορεί να ανακαλύψουμε σε πόλεις και χωριά της Ελλάδας.

ΛΕΩΝΙΔΙΟ: Ανάσταση με αερόστατα. Το βράδυ της Ανάστασης στο Λεωνίδιο πρωτεύουσα της ο ουρανός γίνεται πολύχρωμος και φωτίζεται από το Άγιο Φως που δίνει ώθηση στα πασχαλινά αερόστατα, τα οποία με περισσή φροντίδα έχουν ετοιμαστεί από τους νέους της κωμόπολης. Στο Λεωνίδιο, η νύκτα της Αναστάσεως είναι η νύκτα των αεροστάτων, όπως αναφέρει η Καθημερινή.

ΚΑΛΑΜΑΤΑ: Ένα από τα έθιμα που συντελεί στον εορτασμό του Πάσχα με ιδιαίτερο, εντυπωσιακό τρόπο και διεξάγεται με την υποστήριξη του δήμου Καλαμάτας, είναι η ρίψη σαϊτών και ο σαϊτοπόλεμος, με φλόγα και βροντή. Την τέχνη τους την δείχνουν οι σαϊτολόγοι στο σαϊτοπόλεμο το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα. Πρόκειται για ένα λαοφιλές ξεχωριστό τοπικό έθιμο, μοναδικό κι εντυπωσιακό που έρχεται από παλιά κι έχει μέλλον.

ΣΕΡΡΕΣ: Την Μεγάλη Παρασκευή, κατά την περιφορά του Επιταφίου αναβιώνει στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το έθιμο «Αδώνια» Σύμφωνα με το τελετουργικό του εθίμου, όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη.

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ: Στην παραλία της Συκιάς, στη Χαλκιδική, διοργανώνονται την τρίτη ημέρα του Πάσχα Αλογοδρομίες στο δημοτικό κάμπινγκ «μύλοι». Οι Αλογοδρομίες είναι ένα έθιμο που έχει βαθιά τις ρίζες του στο χρόνο και αναβιώνει με επιτυχία τα τελευταία χρόνια.

ΠΡΕΒΕΖΑ: Το έθιμο της πρώτης Ανάστασης αναβιώνει στο «Σαϊτάν Παζάρ», το γραφικό λιθόστρωτο δρομάκι που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης. Πρόκειται για έθιμο, που έρχεται από την Τουρκοκρατία και τηρούν οι καταστηματάρχες για να στείλουν το χαρούμενο μήνυμα. Μόλις ο ιερέας του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Χαράλαμπους σημάνει την πρώτη Ανάσταση, οι ήχοι των κροτίδων διαπερνούν την πόλη, ενώ αμέτρητα πήλινα κανάτια σπάζουν στο πλακόστρωτο του Σαϊτάν.


ΣΙΔΕΡΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ: H Σίδερη (στη φωτογραφία), είναι παραδοσιακό χωριό της Θεσπρωτίας. Εκεί τη δεύτερη μέρα του Πάσχα τα «όργανα» δηλαδή συνήθως τρεις μουσικοί με κλαρίνο, βιολί και ντέφι γυρνούν όλο το χωριό, όλα τα σπίτια και τραγουδάνε. Ο κόσμος ακολουθεί και σε κάθε σπίτι στήνουν το χορό και πίνουν κρασί ή τσίπουρο.

ΑΓΡΙΝΙΟ: Κάθε Μεγάλη Παρασκευή αναβιώνει ο χαλκουνοπόλεμος, η ιστορία του οποίου ξεκινάει από τα χρόνια της Τουρκοκρατία. Μετά την περιφορά του Επιταφίου, οι «χαλκουνάδες» κατευθύνονται στην κεντρική πλατεία, προκειμένου να πάρουν μέρος στον χαλκουνοπόλεμο. Όταν ανάβουν τα χαλκούνια (αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές), εντυπωσιακές φλόγες φωτίζουν την κεντρική πλατεία, προσφέροντας ένα ξεχωριστό θέαμα. Οι «χαλκουνάδες» αναζητούν πάντα τον καλό «χαρτό» δηλαδή το κατάλληλο μείγμα μπαρουτιού, το οποίο δοκιμάζεται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, ώστε να είναι ασφαλές.Η προετοιμασία του χαλκουνιού ξεκινάει περίπου δύο μήνες πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα.

ΧΑΝΙΑ: Την παραμονή της Ανάστασης τα παιδιά σχηματίζουν ένα μεγάλο σωρό από ξύλα και στην κορυφή βάζουν ένα σκιάχτρο που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο ιερέας λέει το «Χριστός Ανέστη», βάζουν φωτιά και τον καίνε. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Χανίων κατά τη Μεγάλη Παρασκευή είναι η υπαίθρια λειτουργία της αποκαθήλωσης στο χωριό Βουλγάρω και τα παραδοσιακά παζάρια στις Βουκολιές, στην Κίσσαμο και στις Βρύσσες. Μάλιστα, το παζάρι των Βουκολιών κρατά τις ρίζες του από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

ΜΗΛΟΣ: Την Κυριακή του Πάσχα αναβιώνει το έθιμο του μπαρουτιού. Υπάρχουν δύο οικισμοί ο ένας απέναντι στον άλλο, ο Τριοβάσαλος και ο Πέρα Τριοβάσαλος με τις εκκλησίες τους τον Άγιο Σπυρίδωνα και τον Άγιο Γεώργιο. Οι κάτοικοι του κάθε οικισμού συγκεντρώνονται μπροστά στην εκκλησία τους και αφού κάψουν πρώτα τον Ιούδα, ο οποίος έχει «κρεμαστεί» από το πρωί, χτυπούν τις καμπάνες τρεις φορές. Μετά τον τρίτο χτύπο και οι δυο πλευρές αρχίζουν να πετάνε δυναμίτιδες που «σκάνε» στον αέρα, ενώ συγχρόνως φωνάζουν και τη λέξη «άλειμμα». Κερδισμένος αναδεικνύεται ο οικισμός που θα πετάξει τις περισσότερες δυναμίτιδες.